Kaamlatta, कामलत्ता, चाँदरे, इस्कपैंचा, Ipomoea quamoclit ~ NepalAyurveds.com

Sunday

Kaamlatta, कामलत्ता, चाँदरे, इस्कपैंचा, Ipomoea quamoclit

यो लता अति सुन्दर देखिन्छ । जब रङ्गीविरङ्गी पुष्प फुल्न लाग्छ, यसको पात धागोसमान मुलायम, फल गोलो हुन्छ। यो लहराले समाएको रूख सुक्दै जान्छ । यो अमेरिकादेखि भारत र नेपालका बगैँचामा लगाएको पाइन्छ। यसको पात पिसेर अर्शको अंकुर, मुसा, गाँठा-गिर्खा, डन्डीफोर आदिमा लगाउँदा सन्चो गराउँछ । रक्तार्श र

रक्तस्रावलाई लाभ पुऱ्याउँछ । यसले गर्भाशय सङ्कुचन गर्छ । मात्रा : ३-५ ग्राम सर्वाङ्ग लेदो/चूर्ण, १/१ काँढापानी, ३०-५० ग्राम अर्क २-३ पटक ।

परिचय

कामलत्ता (Ipomoea quamoclit) एक सुन्दर फूल फुल्ने लताजातको बोट हो। यसलाई अङ्ग्रेजीमा "Cypress Vine" भनिन्छ। यो लता धेरै मनमोहक हुन्छ र यसका फूलहरू रङ्गीबिरङ्गी हुन्छन्। यसको पातहरू धागोजस्तै मुलायम हुन्छन् र फल गोलो हुन्छ। यो लता अमेरिकाको मूल बासिन्दा हो तर अहिले यो भारत, नेपाल लगायत विश्वका धेरै देशहरूमा पाइन्छ। यसले रूखहरूलाई समातेर बढ्ने गर्छ र यसले समाएको रूख सुक्न थाल्छ।

नेपाल र अन्य देशहरूमा उपलब्धता

कामलत्ता नेपालका विभिन्न भागहरूमा, विशेष गरी तराई र पहाडी क्षेत्रहरूमा पाइन्छ। यो बगैँचाहरूमा सजावटी बोटको रूपमा लगाइन्छ। यसबाहेक, यो भारत, अमेरिका, मेक्सिको, दक्षिण अमेरिका, र अन्य उष्णकटिबन्धीय देशहरूमा पनि पाइन्छ। यो बोट उष्ण र समशीतोष्ण जलवायुमा राम्रोसँग बढ्ने गर्छ।

शारीरिक गुणहरू

कामलत्ताको बोट लताजातको हुन्छ र यसले अरू बोट वा रूखहरूलाई समातेर बढ्ने गर्छ। यसका पातहरू धागोजस्तै पातला र मुलायम हुन्छन्। फूलहरू टुप्पोमा फुल्छन् र यी फूलहरू रातो, गुलाबी, वा सेतो रङ्गका हुन्छन्। फल गोलो हुन्छ र यसमा बीउहरू हुन्छन्। यसको बोट धेरै फैलिने गर्छ र यसले समाएको रूख सुक्न थाल्छ।

औषधीय गुणहरू

कामलत्ताको बोट विभिन्न औषधीय गुणहरूले भरिपूर्ण छ। यसको पात पिसेर अर्शको अंकुर, मुसा, गाँठा-गिर्खा, डन्डीफोर आदिमा लगाउँदा सन्चो गराउँछ। यसले रक्तार्श र रक्तस्रावलाई लाभ पुऱ्याउँछ। यसले गर्भाशय सङ्कुचन गर्छ, जसले गर्भपतन हुन सक्छ। यसकारण यसको प्रयोग गर्दा सावधानी अपनाउनु आवश्यक छ। यसको मात्रा ३-५ ग्राम सर्वाङ्ग लेदो/चूर्ण, १/१ काँढापानी, ३०-५० ग्राम अर्क २-३ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ।

फाइदाहरू

कामलत्ताको बोटले धेरै स्वास्थ्य लाभहरू प्रदान गर्छ। यसले रक्तस्राव र रक्तार्श जस्ता समस्याहरूको उपचार गर्न मद्दत गर्छ। यसले गर्भाशय सङ्कुचन गर्छ, जसले गर्भपतन हुन सक्छ। यसले त्वचाका विभिन्न समस्याहरू जस्तै मुसा, गाँठा-गिर्खा, डन्डीफोर आदिमा लाभदायक हुन्छ। यसले शरीरका विभिन्न भागहरूमा हुने दुखाइलाई पनि कम गर्न मद्दत गर्छ।

प्रयोग विधि

कामलत्ताको बोटलाई विभिन्न तरिकाहरूले प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको पातलाई पिसेर लेदो बनाएर प्रभावित ठाउँमा लगाउन सकिन्छ। यसको चूर्ण बनाएर पानी वा अन्य तरल पदार्थसँग मिसाएर सेवन गर्न सकिन्छ। यसको अर्क बनाएर पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको मात्रा ३-५ ग्राम सर्वाङ्ग लेदो/चूर्ण, १/१ काँढापानी, ३०-५० ग्राम अर्क २-३ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ।

खेती, उत्पादन र संरक्षण

कामलत्ताको बोटलाई बगैँचाहरूमा सजावटी बोटको रूपमा लगाइन्छ। यसको बीउबाट यसको खेती गर्न सकिन्छ। यसको बोटलाई उचित मात्रामा पानी र खाद दिनु आवश्यक छ। यसले धूप र छायाँ दुवैमा राम्रोसँग बढ्ने गर्छ। यसको पात, फूल, र फलहरूलाई सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसको बोटलाई समयमै काटेर राख्नु आवश्यक छ किनभने यसले समाएको रूख सुक्न थाल्छ।

निष्कर्ष

कामलत्ता (Ipomoea quamoclit) एक सुन्दर र औषधीय गुणले भरिपूर्ण बोट हो। यसले नेपाल र अन्य देशहरूमा धेरै स्वास्थ्य लाभहरू प्रदान गर्छ। यसले रक्तस्राव, रक्तार्श, गर्भाशय सङ्कुचन, त्वचाका समस्याहरू जस्ता विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्न मद्दत गर्छ। यसको प्रयोग गर्दा सावधानी अपनाउनु आवश्यक छ किनभने यसले गर्भपतन गराउन सक्छ। यसको खेती गर्न सजिलो छ र यसलाई बगैँचाहरूमा सजावटी बोटको रूपमा लगाउन सकिन्छ। यसरी, कामलत्ता एक महत्त्वपूर्ण बोट हो जसले मानव जीवनमा धेरै लाभहरू प्रदान गर्छ।

Ipomoea quamoclit, commonly known as cypress vine, is a strikingly beautiful climbing plant admired for its delicate foliage and vibrant flowers. In Nepal, it is referred to as कामलत्ता (Kaamlatta), चाँदरे (Chandare), or इस्कपैंचा (Iskapaincha). This plant has not only aesthetic appeal but also holds medicinal significance in various traditional practices.

Introduction

Ipomoea quamoclit is a member of the Convolvulaceae family, which includes morning glories. Native to the tropical regions of the Americas, it has been introduced to other parts of the world, including Asia and Africa, primarily for ornamental purposes. The plant's rapid growth and attractive appearance make it a popular choice for gardens and landscapes.

Availability in Nepal and Other Countries

In Nepal, Kaamlatta is commonly found in gardens and along fences, where it thrives in the warm and humid climate. Its cultivation is widespread across the country, especially in regions with suitable growing conditions. Beyond Nepal, Ipomoea quamoclit is prevalent in countries like India, Thailand, and various parts of Southeast Asia. Its adaptability to different environments has facilitated its spread across tropical and subtropical regions worldwide.

Physical Properties

This annual herbaceous vine can reach heights of 1 to 3 meters. The leaves are pinnately lobed, resembling fern fronds, with each leaf comprising 9 to 19 lobes. The plant produces trumpet-shaped flowers, approximately 3 to 4 centimeters long, which can be red, pink, or white. These vibrant blooms typically appear in the summer and fall, adding a splash of color to the surroundings.

Medicinal Properties

Ipomoea quamoclit has been utilized in traditional medicine for various ailments:

Cooling and Purgative Effects: The plant is considered to have cooling properties and is used as a purgative.
Chest Pain Relief: It is used in cases of chest pain.

Treatment of Bleeding Piles and Carbuncles: Pounded leaves are applied as a remedy for bleeding piles and carbuncles.

Antioxidant and Antimicrobial Activities: Studies have demonstrated the plant's antioxidant and antimicrobial properties, suggesting its potential in combating oxidative stress and microbial infections.

Advantages and Uses

The diverse medicinal properties of Ipomoea quamoclit make it advantageous in traditional healing practices:

Treatment of Hemorrhoids: The plant is traditionally used to treat hemorrhoids.
Ulcer Treatment: It is used in the treatment of ulcers.
Diabetes Management: The plant is traditionally used to manage diabetes.
Cancer Treatment: It is used in traditional medicine to treat cancer.

Using Methods

Traditional applications of Ipomoea quamoclit vary depending on the ailment:

Topical Application: Pounded leaves are applied externally to address bleeding piles and carbuncles.
Decoction: In Siddha medicine, a decoction of the leaves and stems is used to treat fever and diabetes.

Harvesting and Preservation

To ensure the medicinal efficacy of Ipomoea quamoclit, proper harvesting and preservation techniques are essential:

Harvesting: Leaves and stems should be collected during the flowering season when the concentration of active compounds is at its peak. It's advisable to harvest in the early morning after the dew has dried to maintain the plant's potency.
Preservation: After harvesting, the plant materials should be cleaned and air-dried in a shaded area to prevent direct sunlight from degrading the active constituents. Once thoroughly dried, they can be stored in airtight containers away from moisture and light to preserve their medicinal properties.

Conclusion

Ipomoea quamoclit, or Kaamlatta, is more than just an ornamental plant; it holds a significant place in traditional medicine across various cultures. Its diverse medicinal properties, ranging from anti-inflammatory to antimicrobial effects, highlight its potential as a natural remedy. However, while traditional uses are promising, further scientific research is essential to validate these applications and ensure safe and effective use. Cultivating and preserving this plant not only enhances garden aesthetics but also contributes to the rich tapestry of ethnomedicine.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :