Pahelo Kagiyo, पहेँलो कागियो, अतिबला, Abutilon indicum ~ NepalAyurveds.com

Friday

Pahelo Kagiyo, पहेँलो कागियो, अतिबला, Abutilon indicum

यो सानो बिरुवा असोजमा पहेँलो फुल्ने १८०० मिटरसम्ममा पाइन्छ । गुण-धर्म : स्वाद टर्रो र स्वभाव गरम । यसको पात खोकी, पखाला, सुजाक, छाती दर्द, ज्वर आदिमा प्रयोग गर्दा लाभ मिल्छ । यसको जराले पेटको घाउ र ज्वरमा हित गर्छ, यसको बीजले पेट सफा गर्छ र अर्शमा लाभ पुयाउँछ । मात्रा : १/१ चम्चा पात र जरा, बीज १-२ ग्राम, १ / १ माना काँढापानी, १०-२० ग्राम अर्क २-३ पटक । यो पुरानो रूखमा हुने चोप रसायन,

त्रिदोषशामक, जीवनीयतत्त्वरक्षक, एचआइभी / एड्समा उपयोगी, रक्तक्यान्सरमा लाभदायक मानिन्छ ।

परिचय

पहेँलो कागियो (अतिबला, Abutilon indicum) एक औषधीय गुण भएको सानो बिरुवा हो जुन नेपाल लगायत विभिन्न देशहरूमा पाइन्छ। यसलाई अंग्रेजीमा "Indian Mallow" भनिन्छ। यो बिरुवा असोज महिनामा पहेँलो फूल फुल्ने गर्दछ र यसको औषधीय गुणका कारण धेरै रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको वैज्ञानिक नाम Abutilon indicum हो र यो Malvaceae परिवारमा पर्छ। यसको पात, जरा, बीज, र फूल सबै औषधीय गुणले भरपूर हुन्छन्।

नेपाल र अन्य देशहरूमा उपलब्धता

पहेँलो कागियो नेपालको तराई, पहाड, र हिमाली क्षेत्रहरूमा १८०० मिटर सम्मको उचाईमा पाइन्छ। यो बिरुवा असोज महिनामा फूल फुल्ने गर्दछ र यसको फूल पहेँलो हुन्छ। नेपालका साथै यो भारत, बंगलादेश, श्रीलंका, पाकिस्तान, र अन्य एसियाली देशहरूमा पनि पाइन्छ। यो बिरुवा जंगल, बाटो किनारा, खाली ठाउँहरूमा स्वतः उम्रन्छ।

शारीरिक गुण

पहेँलो कागियोको बिरुवा सानो आकारको हुन्छ। यसको पात हरियो र कोमल हुन्छ भने फूल पहेँलो र आकर्षक हुन्छ। यसको जरा पातको तुलनामा धेरै गहिरो हुन्छ र यसले माटोमा गाडिएको हुन्छ। यसको बीज सानो र गोलाकार हुन्छ। यसको बोट १ देखि २ मिटर सम्म अग्लो हुन सक्छ। यसको फूल र पातमा औषधीय गुणहरू भरिएका हुन्छन्।

औषधीय गुण

पहेँलो कागियोमा धेरै औषधीय गुणहरू पाइन्छन्। यसको स्वाद टर्रो र स्वभाव गरम हुन्छ। यसले शरीरमा त्रिदोष (वात, पित्त, कफ) लाई शान्त गर्छ। यसको पातले खोकी, पखाला, सुजाक, छाती दर्द, ज्वर आदि रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ। यसको जराले पेटको घाउ र ज्वरमा हित गर्छ। यसको बीजले पेट सफा गर्छ र अर्श (पाइल्स) मा लाभ पुयाउँछ। यसले रक्त क्यान्सर र एचआइभी/एड्स जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभदायक हुन सक्छ।

फाइदा

पहेँलो कागियोको धेरै फाइदाहरू छन्। यसले शरीरमा रोग प्रतिरोधक क्षमता बढाउँछ। यसले पेट सम्बन्धी समस्याहरू जस्तै पेट दुखाई, अपच, अल्सर आदिमा लाभदायक हुन्छ। यसले ज्वर, खोकी, र छाती दर्दमा पनि राम्रो असर गर्छ। यसले रक्त शुद्ध गर्छ र रक्त क्यान्सर जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभदायक हुन सक्छ। यसले त्रिदोषलाई शान्त गर्छ र शरीरलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ।

प्रयोग विधि

पहेँलो कागियोको पात, जरा, र बीज सबै औषधीय गुणले भरपूर हुन्छन्। यसको पातलाई पानीमा उमालेर काढा बनाएर खोकी, पखाला, र ज्वरमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको जरालाई पानीमा उमालेर पेटको घाउ र ज्वरमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको बीजलाई पानीमा उमालेर पेट सफा गर्न र अर्शमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको मात्रा १/१ चम्चा पात र जरा, बीज १-२ ग्राम, १/१ माना काँढापानी, १०-२० ग्राम अर्क २-३ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ।

खेती, संग्रह र संरक्षण

पहेँलो कागियोको खेती गर्न सजिलो छ। यो बिरुवा धेरै माटो र जलवायुमा उम्रन सक्छ। यसलाई बीजबाट वा काटेर लगाउन सकिन्छ। यसको पात, जरा, र बीजलाई संग्रह गरेर सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसलाई सुकाएर ठूलो मात्रामा संग्रह गरेर राख्न सकिन्छ। यसलाई सुकाएर पछि एयरटाइट कन्टेनरमा राख्नु पर्छ ताकि यसको औषधीय गुणहरू कायम रहन सकून्।

निष्कर्ष

पहेँलो कागियो (अतिबला, Abutilon indicum) एक धेरै गुणकारी औषधीय बिरुवा हो। यसले धेरै रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसले खोकी, पखाला, ज्वर, पेटको घाउ, र अर्श जस्ता रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ। यसले रक्त क्यान्सर र एचआइभी/एड्स जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभदायक हुन सक्छ। यसको प्रयोग विधि सजिलो छ र यसलाई धेरै ठाउँमा पाइन्छ। यसको खेती, संग्रह, र संरक्षण गर्न सजिलो छ। यसरी पहेँलो कागियोले मानव जीवनमा धेरै लाभदायक भूमिका खेल्छ र यसको प्रयोगले धेरै रोगहरूबाट बच्न सकिन्छ।

Abutilon indicum, commonly known as Indian mallow or 'Atibala' in Sanskrit, is a small shrub belonging to the Malvaceae family. In Nepal, it is referred to as 'Seto Pahelo Kagiyo' or 'Pahelo Kagiyo'. This plant has been recognized for its medicinal properties across various traditional medicine systems.

Availability in Nepal and Other Countries

Abutilon indicum thrives in tropical and subtropical regions. In Nepal, it is commonly found up to elevations of 1,800 meters, particularly blooming with yellow flowers during the month of Ashoj (September-October). Beyond Nepal, this species is distributed across countries like India, Sri Lanka, China, Thailand, and Vietnam.

Physical Properties

This plant is a subshrub, reaching heights between 1 to 2.5 meters. It is highly branched with grayish, hairy petioles measuring 2-4 cm. The flowers are solitary, axillary, and yellow, measuring 2-2.5 cm in diameter. The fruit is black, flat, and about 1.5 cm in diameter, containing reniform (kidney-shaped) seeds.

Medicinal Properties

Abutilon indicum has been extensively used in traditional medicine as a laxative, emollient, analgesic, anti-diabetic, anti-inflammatory, and blood tonic agent. It is also employed in the treatment of leprosy, urinary diseases, jaundice, piles, relieving thirst, cleaning wounds and ulcers, vaginal infections, diarrhea, rheumatism, mumps, pulmonary tuberculosis, bronchitis, allergies, blood dysentery, and certain nervous and ear problems.

Advantages and Uses

The various parts of Abutilon indicum offer multiple health benefits:

Leaves: Used to treat ulcers, headaches, gonorrhea, and bladder infections.
Roots: Employed as a diuretic and in the treatment of leprosy.
Seeds: Serve as a laxative, diuretic, and emollient; powdered seeds are ingested to treat dysentery and stomach ache.
Flowers: Traditionally used to increase semen in men.

Using Methods

Traditional applications of Abutilon indicum include:

Leaf Paste: Applied to ulcers, boils, and skin burns.
Root Decoction: Used as a tea to treat urinary incontinence, dysentery, and fever.
Seed Powder: Consumed to alleviate dysentery and stomach aches.

Harvesting and Preservation

The plant is typically harvested during its flowering season in Ashoj (September-October). After collection, the plant parts are cleaned and dried in a shaded area to preserve their medicinal properties. Once dried, they are stored in airtight containers away from direct sunlight and moisture to maintain their efficacy.

Conclusion

Abutilon indicum, or 'Seto Pahelo Kagiyo' in Nepal, is a versatile medicinal plant with a rich history in traditional medicine. Its wide range of applications, from treating common ailments like coughs and fevers to more severe conditions such as leprosy and jaundice, highlights its significance in herbal medicine. Proper harvesting and preservation techniques ensure that its therapeutic properties are retained, allowing communities to continue benefiting from this valuable plant.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :